اشاره: مرحوم صدر المتألهين رضوان الله عليه، از اعلام بزرگ اسلام و از تواناترين مدافعان راستين سنّت الهي و نبوي بوده‏اند.
ايشان، در شرح بر كافي، نكات دقيق و گره‏گشايي را در ذيل احاديث باب امامت، درباره‏ي حضرت مهدي (عج) دارند.
وي، ((انسان معصوم)) را علّت پيدايش خلقت و عامل تداوم آن مي‏داند و مي‏گويد: جهان، به سبب وجود خاتم الاولياءعليه السلام است كه برپا است و روي عدالت جهاني را خواهد ديد.
نوشتار حاضر، بررسي و شرحي بر چند نكته از نكات گران سنگ ايشان درباره‏ي امامت است.
مرحوم قدوة الموحّدين و رئيس المحققين، صدرالدين محمّد شيرازي، از اَعلامِ بزرگ اسلام و از تواناترين مدافعان راستين سنّت الهي و نبوي بوده‏اند. وي، جامع علوم شريعت اسلام و حاوي فنون معارف قرآني است.
اين رجل الهي، به هر نقطه‏ي سر بسته كه توجّه كرده، گره گشا بوده و به هر سو كه قلم او رقم زده، ابتكار و اكتشاف حقائق معرفتي باريده است.

اشاره: اعتقاد به مهدويّت و انتظار منجي مصلح، تحرك بخش و مقاومت آفرين است؛ زيرا فرد منتظر از احساس حضور امام، اميد و نشاط مي‏گيرد و براي برپايي حق، مبارزه و مجاهدت مي‏كند. از اين رو، ستيز با اين تفكر، براي دشمن، امري حياتي و استراتژيك است.
اين نوشتار، عهده دار تبيين شيوه‏هاي دشمن در ستيز با ايده‏ي مهدويّت و انتظار، از ((انكار)) و ((تحريف)) و ((تخريب)) و ((جايگزيني)) است.
نويسنده، براي نمونه، فيلم ((پيشگويي‏هاي نوسترا داموس)) را با تأمّل و تعمّق در اشعار او و تفسيرهاي آن، مورد تحليل جدّي قرار داده است.
تبيين آثار و پيامدهاي مهدي باوري و انتظار، انسان را متقاعد مي‏كند كه مبارزه و ستيز با اين تفكّر، براي دشمن، استراتژيك و ضروري است و ذكر نمونه‏هاي عيني، به وضوح مي‏رساند كه دشمن، به ضرورت مطلب، پي برده، لذا از هيچ كاري دريغ نمي‏ورزد.
ما، در اين نوشته. به دنبال ارائه‏ي تمام شيوه‏ها و روش‏هاي دشمن در قبال مسئله‏ي انتظار و مهدي باوري نيستيم. چنين امري، نه در سطح علم و تحقيقات ما است و نه با توجّه به اختاپوس اطّلاعاتي دشمنان، به راحتي، پي بردني است.
هدف ما، اعلام جدي بودن مبارزه دشمنان با مقوله‏ي مهدويّت است تا درپرتو آن، به شيوه‏ها و روش‏ها دقيق‏تر بينديشيم و بدون سهل انگاري در آن، تأمّل بيش‏تري كنيم، ((تا در نقطه‏ي مقابل تلاش دشمن، در جهت اعتماد و عمل و تبليغ و تبيين حقيقت مهدويّت، حركت كنيم)).(1)

اشاره: وجود امام زمان، هر چند غايب‏اند، دو گونه فايده‏ي تكويني و تشريعي دارد. فائده‏ي تشريعي وجود آن حضرت، بر سه گونه است. مهم‏ترين آن هدايت خلق است و مشهورترين لقب آن حضرت، يعني ((مهدي))، بر آن دلالت مي‏كند اين هدايت‏ها به سه دوره تقسيم شده است: 1- از ولادت تا پايان غيبت صغرا 2- دوران غيبت كبرا 3- هدايت‏هاي پس از ظهور.
اين مقاله، به پنج نمونه از هدايت‏هاي دوره‏ي نخست پرداخته است.
سليمان اعمش مي‏گويد: از امام صادق‏عليه السلام پرسيدم: ((چه گونه مردم از حجّت غايب بهره مي‏برند؟)). فرمود: ((همان گونه كه از آفتاب زير ابر بهره مي‏برند.)).(1)
در اين روايت، امام غايب، به آفتاب زير ابر تشبيه شده و فوائد او به فوائد آفتاب پنهان در زير ابر. پس در اين تشبيه، دو وجه شباهت وجود دارد: يكي، اصل بهره برداري مردم از نور و گرما و اشعه‏ي مفيد خورشيد است كه در روزهاي ابري بر زمين مي‏تابد و ديگري كم‏تر بودن مقدار آن بهره نسبت به روزهاي آفتابي است.
همان گونه كه در روزهاي آفتابي، بهره‏ي مردم از آفتاب، بيش‏تر است، در عصر ظهور، بهره آنان از بركات وجود امام معصوم، بيش‏تر خواهد بود.
البته، بركات و فوائدي كه از حجّت غائب، امام مهدي، روحي فداه، به جهان خلقت و مردم مي‏رسد، بحث مهمي است، ولي ما، در مقام استقصاي اين بحث نبوده و تنها براي روشن شدن موضوع مقاله، به بررسي آن مي‏پردازيم اينك، با نگاهي به دلايل عقلي و نقلي، اين فوائد را بر دو گونه مي‏يابيم:(2)

اشاره: يكي از مهم‏ترين اصل‏هاي شيعه كه استمرار تعليمات ناب اسلامي را در جوامع اسلامي، سبب شده است، ايده‏ي مهدويّت است.
ايده‏ي مهدويّت را از ديدهاي گوناگوني مي‏توان بررسي كرد. يكي از آن ديدها، تحليل اين عقيده از منظر جامعه شناختي است.
اين نوشتار، آثار جامعه شناختي عقيده به منجي جهان را در سه بُعد ((ديني - اجتماعي))، ((تربيتي - اجتماعي))، ((سياسي - اجتماعي)) بررسي كرده است.

مقدمه‏
يكي از مهم‏ترين اصل‏هاي انديشه‏ي تشيع كه در عصر غيبت، استمرار تعليمات ناب اسلامي و شيعي را در جوامع مسلمان سبب شده و راه پيش روي بشريّت و آينده‏ي آنان را تا پايان تاريخ روشن ساخته، اصل اصيل مهدويّت است. اين اصلِ اميد بخش، حركتي است از سرچشمه‏ي توجّه به امام و هادي و راهبري زنده و آسماني امّا در پسِ پرده‏ي غيب.
با تمسّك به اين اصل روشن، مؤمنان و مسلمانان، هرگز، در دنياي مدرن و صنعتي و بي خدايي معاصر، تنها و سرگشته نمي‏مانند و در هر فتنه و مصيبتي - آن گونه كه در بيانِ زيباي روايات آمده است - به حصن حصين اين انديشه‏ي الهي (انتظار فرج) پناه مي‏برند و براي حلِّ مشكلات فردي و اجتماعي خود از آن يارِ غايب از نظر، چاره‏جويي مي‏كنند.
اينك، در دنيايي كه در آن، حكّام و سياست‏مداران، در پي اجراي دستورها و فرمان‏هاي الهي نيستند، بلكه مي‏خواهند هر چه بيش‏تر به مطامع مادّي خويش دست يابند، انديشه‏اي كه مي‏تواند به معناي واقعي كلمه ((منجي)) و نجات بخش بشريت از آلام بي خدايي و افسردگي باشد، همانا انديشه‏ي مترقّي ((مهدويّت)) است.
پرداختن به اين انديشه و كاويدن زواياي گوناگون آن، انديشه‏ي احياي مجدّد دين در عصر كفر را به ارمغان مي‏آورد.
آن چه ضرورت پرداختن به‏اين مبحث مهم را دو چندان مي‏كند، لزوم تدارك تئوريك براي حكومت ديني جمهوري اسلامي ايران است. حكومت ديني ما بر طرح تئوريكِ ((تبيين و ترويج فرهنگ مهدويّت)) و پژوهش در عرصه‏هاي گوناگون مرتبط به اين امر، متولّد شده است.
در تبيين تأثيرهاي اجتماعي اعتقاد به مهدويّت بر جامعه، ابتدا مي‏توان دو نوع كلي تأثير اجتماعي را بازشناسي كرد. نوع يكم ((تأثير غير مستقيم)) بر جامعه است.

اشاره: انديشه‏ي ساختن مدينه‏ي فاضله كه در آن، شهروندان، فضيلت محور و ارزش مدار، زندگي كنند، از ديرباز، ذهن‏هاي متفكّران و دل سوزان بشر را به خود مشغول كرده است. هر كدام از اين متفكّران و... براي رسيدن به آن جامعه‏ي آرماني، راه حل هايي را ارايه كرده‏اند.
اين نوشتار، ديدگاه ممتاز شيعه را براي تحقّق دادن به آرمانشهر موعود بيان كرده است. راهكارهاي شيعه، موقف حياتي ((بعثت))، ((غدير))، ((ظهور)) است.
انسان، براي رسيدن به آن جامعه‏ي آرماني به قانون الهي (وحي) و تفسير معصومانه (غدير) و مديريّت معصوم (ظهور) نياز دارد.
انديشه‏ي ساختن مدينه‏ي فاضله كه در آن، شهروندان، فضيلت محور و ارزش مدار زندگي كنند و زمينه‏ي بسط و توسعه‏ي معنويّت و صلح و صفا و پاكي را - كه به رشد و تعالي انسانيّت مي‏انجامد - براي آنان آماده كند، از دير باز، در ذهن همه‏ي متفكران و مصلحان و دل سوزان جامعه‏ي بشري، مطرح بوده و هر كدام، به فراخور افق فكري خويش، طرحي در انداخته و الگويي را پيشنهاد كرده است. اين كه ((راه صلاح و بالندگي انسان چيست و كجا است؟)) و ((چه گونه انسان مي‏تواند مدينه‏اي را كه در آن، قابليّت‏ها و استعدادهاي خويش را به فعليّت برساند و جامعه‏اي در خور زندگي انسان و عاري از هر گونه جدال و بي عدالتي و مملو از خوبي و صلح و پاكي، بسازد؟))، سؤالاتي است كه جواب‏ها و راه حل‏هاي متنوّع و مختلفي در مكاتب فكري گوناگون گرفته است.
مكتب تشيّع، با نگاهي ژرف و واقع بينانه به حقيقت انسان و نوع نيازها و استعدادهايش، براي به سامان رسيدن امور و پديد آمدن جامعه‏ي آرماني موعود، طرح نويي در انداخته و راه ممتازي را ارائه داده است.
ما، در اين نوشتار، دكترين حكومت مهدوي را - كه مسير تحقّق و صراط مستقيم آن با گذر از سه موقف حياتي - ((بعثت))، ((غدير)) و ((ظهور)) انسان را به بهشت موعود و تحقّق آن مدينه‏ي فاضله هدايت و رهنمون مي‏سازد - ارائه مي‏كنيم و از نوع ارتباط و تعامل اين سه مهم با هم و اضطرار بشر به آن‏ها در تشكيل آن جامعه‏ي موعود، تحليلي ارائه مي‏دهيم.

اشاره: انتظار آمادگي است در معرفت و احساس و رفتار آدمي. معرفت به امام عشق به او را در دل مي‏آورد و زمينه‏ساز تحول در رفتار و عمل آدمي مي‏شود و او را لايق درآمدن به خيمه‏ي امام مي‏كند.
مهدي‏باوران و مهدي‏ياوران، بر اساس فرهنگ انتظار، مهندسي اجتماعي خود، و هندسه فكري مهدويت را در سه محور ((رغبت اجتماعي))، ((شكايت اجتماعي))، و ((استعانت اجتماعي)) پايه‏ريزي و پي‏گيري مي‏كنند تا در زمره‏ي زمينه‏سازان ظهور آن حضرت قرار گيرند.
دوستان اهل بيت، گاهي در تصوّر خويش مي‏پندارند كه ما از ديدار امام خود محروم هستيم و توفيق، ما را يار و ياور نگشته است و باخود، نجوا كنان، مي‏گويند: اي كاش، محضر امام را درك مي‏كرديم و با درك حضور او و كسب بي واسطه معارف از آن جناب، سعادت دنيا و آخرت را به آغوش مي‏كشيديم.
آه و ناله‏ي آنان، به گونه‏اي بلند است كه تمامي مشكلات را در همين مي‏ديده و مي‏دانند و از همين روست كه اوج همّت آنان، ((رؤيت)) جمال دل آراي او گشته و در طلب او هستند و براي ((ديدن)) او، حاضرند جان خود را تقديم كنند.
تب و تاب آنان؛ توان را از آنها ربوده است و با خلوت‏ها و اشك‏ها و اشعار جان سوز، همراه ساخته است.
آنان، اين گونه، با خود، ((فرهنگ انتظار)) را مشق مي‏كنند و چشم به راه آن يوسف سفر كرده هستند.
بحث در آن است كه ((انتظار))ي كه اين همه از آن داد سخن رفته است، آيا تمامي كار كردش به همين ميزان است و به همين قلمرو ختم مي‏شود؟ يا آن كه فراتر از اين‏هاست؟

اشاره: بي‏شك، شناخت امام و حجت هر زمان، ارزش حياتي دارد. اين شناخت، ابعاد گوناگوني دارد. يكي از گونه‏هاي شناخت، مربوط به شكل ظاهري حضرت‏عليه السلام است.
نوشتار حاضر، با كاوش در روايات فراوان و دسته‏بندي آن‏ها، چهره‏ي حضرت را نمايانده است.
((يا بُنَيَّ اذْهَبُوا فَتَحسَّسوا من يوسفَ وأخيه ولاتَيْأسوُا مِن رَوحِ الله إِنَّهُ لايَيْأَسُ من رَوحِ الله إلاّ القومُ الكافرون))(1)

مقدمه‏
بي شك، شناخت امام و حجّت هر زمان، داراي اهمّيّت و ارزش فراواني است. اين اهمّيّت، به قدري است كه نشناختن امام، مساوي با بي ديني و جهالت است. نبي گرامي اسلام‏صلي الله عليه وآله از آغاز رسالت خويش، اهمّيّت معرفت به امام هر عصر را بيان فرمود. ايشان، در حديثي كه فريقين نقل كرده‏اند، فرموده است:
مَنْ ماتَ و لمْ يعرفْ إمامَ زمانِهِ مات ميتةً جاهليةً؛(2)
كسي كه بميرد و امام زمان خود را نشناسد به مرگ جاهليّت مرده است.
از سوي پيامبر و ائمه‏ي اطهارعليهم السلام به تناسب عقل و فهم مردم، دستورها و روش‏هاي مختلفي براي شناخت امام‏عليهم السلام رسيده است. بعضي از براهين، عقلي، و برخي، استدلال‏هاي قرآني و روايي است. همه‏ي اين راه و روش‏ها، احتياج به علم و آگاهي و بلكه براي تشخيص صحيح، احتياج به تخصّص در آن رشته‏ها دارد، در حالي كه امام، امام همه‏ي اقشار جامعه است و طبيعتاً، عدّه‏ي زيادي از افراد جامعه، قدرت استفاده از اين روش‏ها را ندارند، لذا براي آن كه آنان نيز بتوانند امام خود را بشناسند، راهي ساده نيز بيان شده است. آن راه ساده، استفاده از علائم ظاهري و حسّي است.

اشاره: امام عصر (عج) تجلّي رحمت واسعه‏ي حق است. بايد نمودها و جلوه‏هاي محبّت و مهر او را به همه‏ي انسان‏ها، به ويژه دوستداران آن امام نشان داد.
بررسي اين نمونه‏ها، در شرايط امروز و براي انسان خسته‏ي معاصر، از اهمّيّت مضاعفي برخوردار است؛ چه اين كه بسياري، به جاي مهر، بر قهر آن امام همام تأكيد ورزيده‏اند.
در يك بررسي كوتاه، بيست و شش نمونه از محبّت‏هاي آن كاروانْ سالار قبيله‏ي مهر را برشمرده‏ايم و آن‏ها را در سه عنوان ((ياد)) و ((مدد)) و ((ديدار))، جمع‏بندي كرده‏ايم.
السلام عليكَ أيّها الرحمة الواسعة.(1)
إن رحمة ربكم وسعت كلَّ شئ و أنا تلك الرحمة.(2)
اللهم هب لنا رأفته و رحمتَهُ و دعاءه و خيره.(3)
و اشفق عليهم من آبائهم و أُمّهاتهم.(4)

اشاره: امام عصر (عج) تجلّي رحمت واسعه‏ي حق است. بايد نمودها و جلوه‏هاي محبّت و مهر او را به همه‏ي انسان‏ها، به ويژه دوستداران آن امام نشان داد.
بررسي اين نمونه‏ها، در شرايط امروز و براي انسان خسته‏ي معاصر، از اهمّيّت مضاعفي برخوردار است؛ چه اين كه بسياري، به جاي مهر، بر قهر آن امام همام تأكيد ورزيده‏اند.
در يك بررسي كوتاه، بيست و شش نمونه از محبّت‏هاي آن كاروانْ سالار قبيله‏ي مهر را برشمرده‏ايم و آن‏ها را در سه عنوان ((ياد)) و ((مدد)) و ((ديدار))، جمع‏بندي كرده‏ايم.
السلام عليكَ أيّها الرحمة الواسعة.(1)
إن رحمة ربكم وسعت كلَّ شئ و أنا تلك الرحمة.(2)
اللهم هب لنا رأفته و رحمتَهُ و دعاءه و خيره.(3)
و اشفق عليهم من آبائهم و أُمّهاتهم.(4)

اشاره: قاعده‏ي لطف، يكي از قواعد مهم كلامي است كه متكلّمان عدليه، بسياري از مسائل كلامي را بر اساس آن تبيين كرده‏اند. از ديدگاه متكلّمان اماميّه، امامت، از مصاديق اين قاعده‏ي كلامي است. آنان، اين مطلب را در كتب كلامي خويش مورد تحقيق قرار داده‏اند. از سوي ديگر، از طرف مخالفان، اشكالاتي بر اين ديدگاه وارد شده است كه متكلّمان اماميّه به آن‏ها پاسخ داده‏اند اين نوشتار، در پي آن است كه نخست، تقرير روشني از قاعده‏ي لطف ارائه دهد، آنگاه چگونگي انطباق آن را بر مسئله‏ي امامت بيان كند، سپس اشكالاتي را كه بر اين مطلب وارد شده است، بررسي و تحليل كند.
مهم‏ترين دليل عقلي متكلّمان اماميّه بر وجوب امامت، مبتني بر قاعده‏ي لطف است. قاعده‏ي لطف، يكي از قواعد مهم و اساسي در كلام عدليّه (اماميّه ومعتزله) به شمار مي‏رود. مسايل كلامي بسياري بر اين قاعده، استوار شده است. وجوب نبوّت، عصمت پيامبران، تكاليف شرعي، وعد و وعيد، از جمله مسايل كلامي‏اي است كه از مصاديق و متفرعات قاعده‏ي لطف به شمار مي‏روند. متكلّمان اماميّه، بر اين عقيده‏اند كه امامت نيز از مصاديق و فروع قاعده‏ي لطف است.
پيش از آن كه برهان لطف بر وجوب امامت را تقرير كنيم، لازم است به اختصار، با اين مهمّ قاعده‏ي كلامي آشنا شويم:

اشاره: درباره‏ي ولادت حضرت بقية الله (عج) دوگونه شبهه شده است. برخي گفته‏اند، آن حضرت به دنيا نيامده است و چنين شخصي به دنيا هم نخواهد آمد. از ديد اينان، ((ظهور منجي)) يك ايده‏ي محقّق ناشدني است.
بعضي ديگر گفته‏اند، آن حضرت، هنوز متولّد نشده است و در آينده، به دنيا خواهد آمد.
اين نوشتار، به هر دو شبهه، از طريق تواتر احاديث مهدوي و حساب احتمالات، پاسخ داده است.
آنگاه كه هستي آفرين گل آدمي بسرشت و فرزندان آدم بر زمين منزل گزيدند تبار او با گذشت روزگار رو به فزوني نهاد امّا در اين ميان ايزد دادار نيكان و پاكان خود را از بين همين مردمان برگزيد تا دستگير خلقش بوده و آنان رهنمون‏گر راه هدايت باشند كه از ميان اين نيك مردان گُلِ سر سبد هستي را به عنوان آخرين هدايتگر خود بر مردمان قرار داد كه سلسله جنبان راه هدايت تا هميشه روزگار باشد. پس از افول زندگاني پُر از نور آن چراغ هدايت مشعل راه نجات به دست سكّان داران كشتي نجات سپرده شد، دوازده ستاره پر فروغ كه به نوبت در ظلمات نمايانگر راه نجات و هدايت و سيراب گر تشنگان معرفت بودند، افسوس كه شب پرّه‏ها را تاب نورافشاني خورشيد نبود و هر از چند گاهي چراغي را خاموش كرده تا دوازدهمين نور روشنگر خدايي به خواست پروردگار در پس ابر نهان شد تا تشنگان را بر او چنان نياز اُفتد كه چون ماهي بيرون افتاده از آب براي وصالش بي تاب و بي‏قرار شوند. و مشتاقانه چشم بر پديدار شدن او داشته باشند تا به راستي و پاكي او را ياري كرده و گردن طاعت بر او فرو آورند.

اشاره: يكي از شبهاتي كه درباره‏ي حضرت مهدي عليه السلام شده، اين است كه آن حضرت، مصداق آيات وراثت زمين و روايات حكومت جهاني نيست.
نوشتار حاضر، ضمن اثبات انقلاب جهاني از ديد قرآن و روايات، با نقل چهاردسته از روايات معتبر نزد شيعه و سنّي، مانند حديث ((ثقلين)) و ((لزوم شناخت امام)) و... به اين شبهه پاسخ مي‏دهد و عقيده‏ي شيعه را به اثبات مي‏رساند.
((وَ لقدْ كتبنا في الزبور مِن بعد الذكر أنَّ الأرض يرثها عبادي الصالحون))
و ما، بعد از تورات، در زبورِ داوود نوشتيم كه بندگان نيكوكار من، زمين را به ارث مي‏برند.))(1)
در برابر ما، سه مطلب مربوط به هم هست:

مطلب نخست‏
نخستين مطلب، انقلاب جهاني فراگيري است كه قرآن، در چند مورد، بدان اشاره مي‏كند:
1- در آيه‏ي پنجاه و پنجم سوره‏ي نور آمده است:
((خدا، به كساني از شما كه ايمان آوردند و كارهاي شايسته انجام دادند، وعده داد كه همان گونه كه امّت‏هاي پيشين را خلافت بخشيد، هر آينه، آنان را هم خلافت دهد و ديني را كه براي ايشان پسنديد، براي شان استوار و حاكم سازد و يقيناً، آنان را پس از بيمناكي‏شان آرام و ايمن قرارشان دهد.)).

اشاره: وظايف شيعه در برابر حضرت بقيةالله(عج)، بر دوگونه است: وظايف فردي؛ وظايف جمعي. برخي از كارها، بر عهده‏ي افراد است و بعضي از وظايف، بر عهده‏ي نهادها و سازمان‏ها و تشكل‏ها.
نوشتار حاضر، وظيفه‏ي مردم و مراكزي مانند حوزه و مساجد و تكيه‏ها و صدا و سيما و عقيدتي - سياسي نيروهاي مسلح و... را شمرده است.
اللّهُمَّ وَأَنْطِقْنِي بِالْهُدَي وَأَلْهِمْنِي التَّقْوَي(1)
اللَّهُمَّ كُنْ لِوَليِّكَ الحُجَة بْنِ الحَسَن، صَلَواتُكَ عَلَيهِ وَعَلي‏ آبائِه، فِي هَذِهِ السَّاعَةِ وَفِي كُلِّ سَاعَةٍ وَلِيّاً وَحَافِظاً وَقَائِداً وَنَاصِراً وَدَلِيلاً وَعَيْناً حَتَّي تُسْكِنَهُ أَرْضَكَ طَوْعاً وَتُمَتِّعَهُ فِيهَا طَوِيلاً.(2)

پيش در آمد
مراكز ديني درباره‏ي حضرت مهدي(عج) چه كارهايي مي‏توانند انجام دهند؟
من، براي پاسخ دادن به اين پرسش، مراكز مختلف را در نظر گرفتم و براي هر يك وظايفي را نوشتم. نام اين مراكز، چنين است: مساجد و تكايا؛ عقيدتي - سياسي نيروهاي مسلّح؛ صدا و سيما؛ منبري‏ها؛ مداح‏ها؛ سازمان و دفتر تبليغات؛ نهاد نمايندگي رهبري در دانشگاه‏ها؛ اوقاف؛ حوزه‏هاي علميّه؛ و مردم.

انتظار: بسم الله الرحمن الرحيم. خيلي خوش حال هستيم كه در خدمت شماييم. اميدواريم در اين فرصت محدودي كه هست، هر چه بيش‏تر استفاده ببريم. در ابتداي بحث، اگر حضرت عالي، صحبتي داريد، بفرماييد والاّ، به عنوان نخستين سؤال، فضاي كشورهاي مسيحي را به لحاظ موقعيّت مهدويّت، و نظري كه آنان درباره‏ي مهدويّت دارند، توضيح بفرماييد. حضرت عالي، به خاطر اين كه مسافرت‏هاي زيادي به كشورهاي غربي و تقريباً مسيحي داشتيد و حتيّ ملاقاتي هم با پاپ داشتيد، و به عنوان كسي كه در كتاب‏هاي مسيحي‏ها، كاملاً مسلَّط هستيد، مي‏خواستيم كه در اين رابطه، ما را مستفيض بفرماييد.
بسم اللّه الرحمن الرحيم.
من، خيلي از اين كه جناب عالي و آقايان، لطف فرموديد، متشكّرم و نيز خيلي تقدير مي‏كنم از اهتمامي كه به اين بحث اساسي، داريد. اين بحث، بحثي است كه در دنياي امروز، لازم است و بنده هم به همين جهت، الآن، چندين سال است كه در اين باره تحقيق مي‏كنم.
اصل بحثِ منجي و مصلح كه ما مي‏گوييم، او مهدي‏عليه السلام، است يك بحثِ مهم و لازمي است. بنده، آن وقتي كه كتاب‏ها را مطالعه مي‏كردم و مي‏ديدم كه در تورات و انجيل و نيز اوستا و بوداييسم، مباحثي درباره‏ي اين مسائل مطرح است، به فكر افتادم كه اين بحث را دنبال كنم و ببينم واقعاً، دنياي امروز، اين حرف‏ها را قبول دارد كه در اين كتاب‏ها نوشته شده يا قبول ندارد و يا اين استنتاج‏هايي كه ما از اين كتاب‏ها داريم، درست است يا نه.

اشاره: حضرت آيةالله حاج ميرزا علي‏آقاي فلسفي، دامت بركاته، يكي از استوانه‏هاي عالم علم و فقاهت و اخلاق، و ركن ركين حوزه‏ي علميه‏ي مشهد مقدّس و مصداق بارز ((العلماء حصون الإسلام))اند.
اوايل شهريور ماه امسال، جمعي از اساتيد و دانش پژوهان مركز تخصّصي مهدويّت، در سفري زيارتي - آموزشي به مشهد مقدّس مشرَّف شدند. در ضمن اين سفر پربار و معنوي، علاوه بر استمداد از روح مطهّر امام‏عليه السلام و شناختن و شناساندن ائمه اطهارعليهم السلام، مخصوصاً، چهارمين فرزند آن حضرت، و قلب عالم امكان، حضرت بقية الله الاعظم، ارواحنا له الفداء، به ديدار فرزانه‏ي وارسته، حضرت آية الله فلسفي، دامت بركاته، موفق شدند. معظّم له، بامهرباني و صفا و صميميّت خاص خود، دوستان را به حضور پذيرفتند و ضمن تفقّد از آقايان، با مواعظ و نصايح پدرانه‏ي خود، جمع برادران را به فيض رساندند.
آن چه در اين سطور آمده، سخنان پربار معظم له در اين جمع صميمانه است.
بسم الله الرحمن الرحيم الحمدللّه ربّ العالمين و صلي الله علي سيّدنا محمّد و آله أجمعين.
بنده، خيلي، اهل صحبت نيستم و آن چه را هم كه مي‏دانم، معلوم نيست مطلوب آقايان باشد، امّا حالا كه برادران تشريف آورده‏اند، چند كلمه‏اي عرض مي‏كنم.

((وعد الله الذين آمنوا منكم وعملوا الصالحات ليستخلفنّهم في الأرض كما استخلف الذين من قبلهم و ليمكنّنّ لهم دينهم الذي ارتضي لهم و ليبدّلنّهم من بعد خوفهم أمناً يَعْبُدُونَني لايشركون بي شيئاً))نور: 55.

حكومت صالحان، وعده‏ي الهي‏
اين آيه‏ي شريف، آيه‏اي است كه هم در زمان پيغمبر اكرم صلي الله عليه وآله آثار بسيار مهمّي داشت و هم در زمان‏هاي ديگر تا زمان ظهور حضرت مهدي، ارواحنافداه، آثار مهمّي دارد. ما، از پدران و مادران مسلمان متولّد شده‏ايم و اسلام را ارزان به دست آورده‏ايم و نمي‏دانيم چه اندازه براي اسلام زحمت كشيده شد و چه خون‏هاي پاكي ريخته شد و چه زجرها و چه آوارگي‏ها و چه مشكلات عظيم ديگر، تحمّل شده است، تا اسلام به دست ما رسيده است!

خيلي خوش آمديد عزيزانم. رشته‏اي را كه انتخاب كرده‏ايد خيلي خوب و مهم است، هر قدر  [دوران ] غيبت طولاني شود، حيرت‏ها [بيشتر] بروز مي‏كند.
  تولد حضرت، حقيقتي انكار ناشدني است‏
 اصل وجود و امامت حضرت مهدي‏عليه السلام با ادله‏ي متقن ثابت شده است، ابتدا اين را پي بگيريد. در اين مورد من هم چند نكته خدمتتان مي‏گويم:
 1- روايات نهي از تسميه‏ي حضرت كه روايات معتبري است و قدماي از محدّثان بابي به آن اختصاص داده‏اند، حاكي از وجود حضرت مي‏باشد زيرا امام موجود بوده است كه نهي از تسميه‏ي او شده است گرچه اين نهي در آن روز به دليل تقيّه باشد.
 2- در نوادر باب طواف حجّ در جواب حميري از يكي از نواب اربعه نقل مي‏كند كه: ((آخرين باري كه حضرت را ديدم، كنار كعبه و در حال طواف بود)).

سينه پر درد و فغان است چه پنهان از تو سبزه را بوي خزان است چه پنهان از تو اي دريغا! شاهبازان به چه قانع شده‏اند! دل نرگس نگران است چه پنهان از تو و أعنّا علي تأدية حقوقه إليه‏
فابذل نفسي و مالي و ولدي و أهلي و جميع ماخوّلني ربّي بين يديك
1. در ايام اللّه ميلاد خاتم الأوصياء، حجت خدا، نور آل محمدصلي الله عليه وآله(1)، مهدي فاطمه(عج) هستيم. مي‏توان اين روز را به عادت گذراند و به غفلت سپري كرد و از يم به نمي و از دريا به قطره‏اي قانع شد و مي‏توان به بازكاوي حقوق امام مهدي(عج) و محاسبه‏ي عهد و پيمان‏هايي كه با آن حضرت داريم، پرداخت و با نقبي به نور و محاسبه‏ها و بازكاوي‏ها، به وسعت‏ها و هدايت‏هاي بيش‏تري رسيد.
2. مهدويّت، قلب تپنده‏ي حيات شيعه در تمامي قرون و اعصار است.
مهدويّت، رمز و راز نجات انسان معاصر از بن بست‏ها و گرداب‏ها است.
مهدويّت، نه يك راه، كه تنها راه است.

بسم الله الرحمن الرحيم‏
 بعد الحمد و الصلاة؛ نيمه‏ي شعبان، روز ولادت نور و روزي كه آخرين حجّت خدا و برهان تامّ الهي، پا به عرصه‏ي وجود گذاشت، روزي كه نويد گسترش عدل در دنياي پهناور وجود سرداده شد، روزي كه خداوند متعال، نعمت بزرگ خويش و آخرين ذخيره‏ي خود را بر مردم ارزاني داشت.
 بشر، با اين‏كه سير تكاملي‏اش در علوم و فنون، بي وقفه، رو به تزايد است و با اين‏كه در قلمرو علمي، به زمين اكتفا نمي‏كند و به كرات ديگر دست اندازي نموده و منظومه‏ي شمسي را تا حدّي، تسخير خود ساخته و در اين راه، موفّقيّت‏هاي شگرفي كسب نموده، اما مع الاسف در رسيدن به مقام شامخ انساني، به موازات ترقيات مذكور، گرايش به انحطاط و پستي پيدا نموده، هر چه قدرت بشري، در پرتو اكتشافات علمي، افزون گشته، ظلم و تعدّي و دوري از منطق عقل، بيشتر شده است.

مروري بر گذشته‏
در قسمت پيشين، از شيخ احمد احسايي به عنوان پايه گذار مكتبي فكري كفرآميز و صاحب انديشه‏اي پر هياهو در قرن سيزدهم هجري، سخن رفت كه مبدأ پيدايش فرقه‏اي ناميمون به نام ((شيخيّه)) شده است.
نگارنده، مدّعي است كه انديشه و قرائت‏هاي غير مقبول ((شيخيّه)) از بعضي از تعاليم ديني، انحرافات گوناگوني در جامعه‏ي تشيّع پديد آورد كه از مهم‏ترين آن‏ها، بستر سازي پيدايش فرقه‏ي ((بابيّت)) است.
براي ارايه‏ي كژ انديشي‏هاي شيخيّه از دوران كودكي و ايّام تحصيل و رؤياهاي احسايي و سفرهاي گوناگون و پي در پي او، و مقام علمي و تربيّت اگردان و دريافت كنندگان اجازه‏ي نقل روايت از او، سخن گفتيم. از سوي ديگر، انحرافات عقيدتي شيخيّه، از جمله ديدگاه آنان در باب ((جايگاه امام در آفرينش))، و نيز نقد و بررسي ((تفويض)) و ((مفوّضه)) از ديدگاه پيشوايان معصوم‏عليهم السلام مطرح گرديده است.
دراين بخش از مقاله، ساير افكار نقدپذير احسايي و نقش سيّد كاظم رشتي در ايجاد افكار انحرافي ميان اين فرقه و بستر سازي فكر ((بابيّت)) را ملاحظه خواهيم كرد.